Ana, babanın evlilik birliği içinde olduğu durumlarda çocuk babanın soyadını taşır. Türk Medeni Kanunu 321. madde kapsamında geçerli olan bu durum evlilik birliği boşanma ile sonuçlanırsa çocuğun babanın soyadını taşıması ile devam eder.
Boşanan taraflardan kadın, evlilik öncesinde taşıdığı soyadına döner. Kural olarak müşterek çocuklar babanın soyadında kalır. Anayasa eşleri evlilik birliği sürerken ya da sonlandığında eşit olarak kabul etmektedir. Bu eşitlik boşanmanın ardından çocuğun soyadı ile ilgili olarak da devam eder.
Bununla birlikte uygulamada uzun yıllar eşitlik hakkı soyadı değişikliği konusunda kullanılamamıştır. 2018 yılında Yargıtay’ca alınan emsal kararın ardından ise bu hak velayeti annede olan çocuk için koşullar birlikte sağlandığında kullanılabilmektedir.
Velayeti Annede Olan Çocuğun Annenin Soyadını Alması Mümkün müdür?
Boşanma davası neticesinde ayrılan eşlerin müşterek çocukları babanın soyadında kalırken Anayasa taraflara eşit haklar sunar. Çocuğun babanın soyadında kalması çocuk açısından bazı problemler yaşanmasına sebep olabileceğinden soyadı anne soyadı ile değiştirilmek istendiğinde öne sürülebilecek gerekçeler aşağıdaki gibi sıralanabilir:
- Çocuk anne soyadı ile kendi soyadı arasındaki farklı anlamlandıramayabilir,
- Resmi işlemlerde velayet annede ise işlem karışıklığına sebep olabilir,
- Soyadı farklılığının çocuğun ruhsal ve kişisel gelişimini olumsuz yönde etkilemesi söz konusu olabilir,
- Çocuğun baba ile görüşmediği hallerde babanın soyadını taşımak istememesi soyadı değişikliği için gerekçe olarak gösterilebilir.
Velayeti annede olan çocuğun anneye ait soy ismini alması sürecinde hak ve zaman kaybı yaşanmaması adına sürecin özenle ve dikkatle takip edilmesi gerekir. Bu çerçevede gerekli başvuruların yasal süreler dahilinde yapılması icap eder. Bu nedenle yetkin ve deneyimli bir aile ve boşanma avukatı yardımına başvurulması son derece faydalı olacaktır.
Boşandıktan Sonra Çocuğun Annenin Soyadını Alması İçin Ne Yapılmalıdır?
Uygulama sırasında uzun yıllar boyunca velayete sahip olan kadına çocuğun soyadını kendi soyadı ile değiştirme hakkı tanınmamıştır. Anayasa Mahkemesi ile Yargıtay arasındaki görüş farklılıklarını yaratmış olduğu karmaşa da işlemlerin sonuçlanmamasına sebep olmuştur.
09.04.2018 tarihinde Yargıtay 2. Hukuk Dairesi tarafından alınmış olan karar neticesinde bu karmaşaya bir son verilmiştir. Bu karar uyarınca çocuğun üstün yararı gözetilmek kaydı ile velayeti üzerine alan anne çocuğun soyadını kendi soyadı ile değiştirebilme hakkına sahip olmuştur.
Velayeti annede olan çocuğun soyadı annenin soyadı ile değiştirilmek istendiği takdirde dava açılması gerekir. Bu dava Aile Mahkemesi’ne açılır. Velayet süresi boyunca dava açma hakkı anne için geçerlidir. Bu hak çocuk ergin olana kadar devam eder.
Aile Mahkemesi’ne açılacak dava soyadı değişikliği talebi ile olmalıdır. Dava açılırken dava dilekçesi eksiksiz ve tam olarak hazırlanmalıdır. Ayrıca dava açma koşullarının da birlikte sağlanmış olması zorunludur.
Velayeti Annede Olan Çocuğun Soyadı Nasıl Değişir?
Velayet hakkı bakımından çocuğun soyadı belirleneceği zaman kadının bu hakkı kullanabilmesi için koşulların birlikte sağlanması gerekmektedir. Çocuğun üstün yararı ve velayet hakkının annede olması bu şartlar arasındadır. Bu koşullar birlikte sağlandığı takdirde velayeti annede olan çocuk için annenin soyadını alma hakkı kullanılabilir.
Boşanma davası kesinleştiğinde velayeti alan kadın talebini ilgili mercie iletmelidir. Boşanma gerçekleştiğinde velayetin kimde olduğuna bakılmaksızın çocuğun soyadı babanın soyadı olur. Anne bunun aksi yönde bir karar alınmasını istediğinde talep gerçekleştirmelidir.
Bu durumda annenin Aile Mahkemesi kanalı ile dava açması gerekir. Velayet hakkına sahip olan anne velayet süresi içinde bu davayı açabilir. Dava açma konusunda bir süre sınırlaması bulunmaz. Çocuğun ergin olması durumunda da davayı kendisi açması gerekir.