Boşanmada Mal Paylaşımı ve Mal Rejimi Tasfiyesi Nasıl Olur?

Boşanmada mal paylaşımı, kural gereği evlilik birliği içinde edinilmiş malların taraflar arasında eşit şekilde paylaştırılmasıdır. Boşanmada mal paylaşımı için boşanma davasının yanı sıra ayrı bir hukuk davası açmak gerekir. Bu dava boşanma davasıyla beraber açılamaz.

Mal paylaşımı davası eğer boşanma davasıyla aynı anda ve fakat ayrı bir dava şeklinde açılırsa mahkeme, mal paylaşımı davasını inceleyip karara bağlamadan önce boşanma davasının görülerek karar vermesini bekler. Aile mahkemesinde görülen boşanma davasında karar verilip verilen karar kesinleştikten sonra mal paylaşımı davası incelenir.

Aile toplumun en küçük parçasıdır. Her toplum açısından büyük bir öneme haiz olan ailenin kanunlar vasıtası ile korunduğu görülür. Ailenin dağılması toplumun yapısında olumsuz etki yaratacağından istenmeyen bir durumdur. Evlilik birliği sürerken bazen çiftler arasında yaşanan problemler, uyumsuzluklar, anlaşmazlıklar gibi nedenlerle boşanma söz konusu olabilir.

Aile birliği oluşturulurken eşler kendi özgür iradeleri doğrultusunda karar almak sureti ile hareket edebilir. Bununla birlikte aile birliğinin sonlandırılması gerektiğinde kişi iradesi yetersiz kalır. Bu oluşumun Aile Mahkemesine müracaat edilmek sureti ile sonlandırılması gerekir. Bu sebeple de boşanma davası açılması zorunludur.

Evlilik birliğinin çok sayıda hukuki sonucu vardır. Çocukların kimde kalacağı, mal paylaşımının nasıl yapılacağı, nafaka ödemesi, ortak konutun durumu, tazminat talebinin olup olmayacağı gibi birçok konu tarafları ilgilendiren hususlar arasında yer alır.

Evlilik birliğini kuran eşlerin tabi olacakları yasal mal rejimi kanunda yer alır. Buna ilaveten taraflar dilerse kanunda ön görülen diğer mal rejimlerinden herhangi biri üzerinde de karşılıklı anlaşma sağlamak sureti ile karar verebilir.

Evlenen kişilerin evlilik sürerken edindikleri mallarla ilgili olarak tabi olacakları yasal mal rejimi edinilmiş mallara katılma rejimidir. Bu rejim kapsamında eşlerden her biri evlilik birliği sırasında edinilmiş olan mallar üzerinde ortak haklara sahip olmaktadır.

Eşler kanunda kendilerine tanınmış olan haklarını kullanarak herhangi bir mal rejimini seçmezlerse yasal mal rejimine tabi olurlar. Bu durumda da edinilmiş mallara katılma rejimi geçerli olur. Boşanmaya karar veren eşlerin öncelikle ne tür bir dava açmak sureti ile ilerleyeceğini belirlemesi gerekir.

Anlaşmalı boşanma davası açılacağı zaman eşler dava açmadan önce bir araya gelerek evlilik birliğinden doğan hukuki sonuçlar üzerinde ortak karar alır. Bu durumda da çocukların velayeti ya da mal paylaşımının nasıl yapılacağı belirlenir.

Anlaşmalı boşanma protokolü, anlaşması boşanma davalarında dilekçeye ek olarak hazırlanması gereken bir belgedir. Bu belge mahkemeye sunulabileceği gibi sözlü olarak da beyan edilebilir. Sözlü beyan sırasında mahkemece kayda geçirilmesi ve taraflarca imzalanması gerekir.

Anlaşmalı boşanma davası için gerekli olan anlaşmalı boşanma protokolünde mal paylaşımı hakkında bilgi yer alabilir. Bu durumda eşler arasındaki mal paylaşımının ne şekilde yapılacağı belgeye eklenir. Protokolde bu konuya yer verilmediği takdirde ise boşanma davası kararı kesinleştikten sonra mal rejimi tasfiyesi talebi ile dava açılması gerekir. Bu dava için zamanaşımı süresinin dikkate alınması zorunludur.

Boşanmada mal paylaşımı söz konusu olduğunda boşanma davasının nasıl açılacağı da önemli hale gelir. Çekişmeli boşanma davası açacak olan taraflar dava sonucu kesinleştikten sonra mal rejimi tasfiyesi ile ilgili dava açmak zorundadır. Buna ilaveten boşanma davası açılırken de mahkemeye mal rejimi tasfiyesi yönünde istemde bulunulabilir.

Dava sırasında talep oluşturulduğunda mahkeme öncelikle boşanma davasının kararının kesinleşmesini bekler. Sonrasında ise mal rejimi tasfiyesi davası görülebilir. Mal rejiminin tasfiyesi davası boşanma davası açıldığında açılmış ise mahkeme boşanma davasını bekletme sebebi sayacağından boşanma kararı kesinleşmeden mal rejiminin tasfiyesi davası görülmez.

Mal Rejimi Türleri

Türk Medeni Kanunu kapsamında evlilik birliği sonlandırıldığında eşler arasında mal paylaşımının nasıl yapılacağı kanunda öngörülen mal rejimleri uyarınca belirlenir. 4721 sayılı Medeni Kanun kapsamında 4 tür mal rejiminden söz edilebilir.

Kanunda yer verilen herhangi bir mal rejimi eşler tarafından tercih edilebileceği gibi herhangi bir mal rejiminin seçilmemesi halinde de yasal mal rejimi olan edinilmiş mallara katılma rejimi geçerli olur. Kanunda yer verilen mal rejimi türleri aşağıdaki gibi sıralanabilir:

  • Edinilmiş mallara katılma rejimi,
  • Mal ayrılığı rejimi,
  • Paylaşmalı mal ayrılığı rejimi,
  • Mal ortaklığı rejimi.

Mal rejimi sözleşmesini ayırt etme gücüne sahip olan taraflar yapabilmektedir. Ayrıca kanunda yer verilenler dışında başka bir mal rejimi konusunda eşlerin anlaşması mümkün değildir. Evlilik başvurusu yapılırken ya da evlilik gerçekleşirken evlendirme memurluğuna yapılacak bildirimle de seçilen mal rejimi belirtilebilmektedir.

Boşanmada Mal Paylaşımı Nasıl Yapılır? Mal Rejimi Tasfiyesi Nedir?

Boşanmada mal paylaşımı, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nda düzenlenen hükümlere göre yapılır. Hukukumuzda mal paylaşımında benimsenecek kurallar 01.01.2002 tarihinden önce yapılan evliliklerde farklı, söz konusu tarihten sonra yapılan evliliklerde farklıdır.

01.01.2002 tarihinden önce edinilen mallar hangi eşin üzerine kayıtlı ise mal o eşe ait kabul edilir. Zira bu tarihten önce geçerli olan Medeni Kanun, evlilikte mal ayrılığı rejimini kabul etmekte idi. Fakat bu tarihten sonra yürürlüğe giren Medeni Kanun farklı bir mal rejimi kabul etmiştir.

01.01.2002 tarihinden sonra yürürlüğe giren Medeni Kanun ile edinilmiş mallara katılma rejimi kabul edilmiştir. Bu rejime göre, evlilik birliğinde edinilen mallar kural gereği eşler arasında yarı yarıya paylaştırılır. Fakat bu paylaşıma istisna teşkil eden mallar da mevcuttur. Bu mallara birazdan değineceğiz.

Boşanmada mal paylaşımı yapılacağı zaman hangi mal rejimine tabi ise eşler buna göre hareket etmek zorundadır. Tarafların kanunda öngörülen herhangi bir mal rejimini seçme hakkı olurken bunlardan birini seçmedikleri takdirde yasal mal rejimi olarak kabul edilen edinilmiş mallara katılma rejimi uyarınca hareket etmeleri zorunludur.

Boşanma davası sonuçlandıktan sonra ya da dava açılırken mal rejiminin tasfiyesi ile ilgili başvurular Aile Mahkemesine yapılır. Çekişmeli davalarda dava sonucu kesinleştikten sonra dava zamanaşımı süresi aşılmadan mal rejiminin tasfiyesi davası açılır.

Çekişmeli boşanma davası açılırken mahkemeye mal rejiminin tasfiyesi talebi de iletilmiş ise dava sonuçlandıktan sonra mahkeme mal rejiminin tasfiyesi davasını görür. Anlaşmalı boşanma davalarında anlaşmalı boşanma protokolüne mal paylaşımı ile ilgili herhangi bir husus konmadığı takdirde dava sonucu kesinleştikten sonra mal rejiminin tasfiyesi davası açılır.

Boşanma davası açan tarafların bilmesi gerekenlerden biri de boşanma davasının sonuçlanmasının ardından mal paylaşımı yapılacağı zaman bu işlemlerin kendiliğinden gerçekleşmeyeceğidir. Mal paylaşımı için dava sırasında herhangi bir talep iletilmemiş ise ya da anlaşmalı boşanma protokolü varsa bu husus belgede yer almıyorsa mal rejiminin tasfiyesi davasının açılması zorunludur.

Mal rejimi tasfiyesi yapılacağı vakit alacak kalemleri ortaya çıkar. Mal rejimi alacak kalemleri arasında katkı payı alacağı, değer artış payı alacağı  ve katılma payı alacağı yer almaktadır. Boşanmada mal paylaşımı, seçilen mal rejimi uyarınca yapılır. Bunun için boşanma davasının kararının kesinleşmesinin ardından 10 yıllık dava zamanaşımı süresi aşılmadan mal rejiminin tasfiyesi davası açılmalıdır.

Boşanmada Mal Paylaşım Davası

Boşanmada mal paylaşımı davası, dava dilekçesinin görev – yetki sahibi mahkemeye yasal süresi içinde sunulmasıyla açılır. Boşanan taraflar arasında malların paylaşımı amacıyla açılan bu dava, boşanma kararının kesinleşmesini takiben 10 yıl içinde açılmalıdır. Zira bu 10 yıllık süre, dava zamanaşımı süresidir.

Boşanmada Mal Paylaşımı Yapılması

Boşanma davası eşlerin ayrılık kararının resmileştirilmesine yarar. Aile Mahkemesi kanalı ile görülen boşanma davasının ardından kararın kesinleşmesi ile birtakım hukuki neticeler ortaya çıkar. Eşler arasındaki mal paylaşımına yönelik olarak ise dava açılırken istemde bulunulmuş ise mal rejiminin tasfiyesi davası boşanma davasından sonra görülür.

Taraflar, herhangi bir istemde bulunmamış ise boşanma davası kararı kesinleşince mal rejiminin tasfiyesi davasını zamanaşımı süresi içindeyken açmalıdır. 01.01. 2002 tarihi öncesinde Medeni Kanun kapsamında geçerli olan mal rejimi mal ayrılığı rejimi olarak adlandırılır. Bu tarihten sonra yürürlüğe giren yasal mal rejimi ise edinilmiş mallara katılma rejimi olarak adlandırılmaktadır.

Edinilmiş mallara katılma rejimi kapsamında evlilik birliği içindeyken edinilen mallar eşlerin ortak malı kabul edilerek yarı yarıya paylaşılmaktadır. Her iki mal rejiminde de evlilik birliği kurulmadan önce eşlerin edinmiş olduğu mallar malı edinmiş olan eşe ait kabul edilir ve bu malvarlığı değerleri paylaşıma konu edilmez. Bu mallar kişisel mal kategorisinde olduğundan paylaşım dışında tutulur.

Boşanmada mal paylaşımı yapılmak istendiğinde açılacak dava belirsiz alacak davası olmaktadır. Taraflar açacakları dava uyarınca katılma payı alacağı, katkı payı alacağı, değer artış payı alacağını talep edebilir. Boşanmada mal paylaşımı sırasında eşlerin öncelikle kişisel mallarını geri alması gerekir. Daha sonra hangi mal rejimi geçerli ise o mal rejimi kapsamında malların pay edilmesi hukuki açıdan izlenen yoldur.

Anlaşmalı Boşanmada Mal Paylaşımı Nasıl Yapılır?

Anlaşmalı boşanma davası açılacağı zaman boşanma dilekçesine ek olarak sunulması gereken anlaşmalı boşanma protokolü bulunur. Anlaşmalı boşanma protokolü eşlerin evlilik birliğinin hukuki sonuçları üzerinde aldıkları ortak kararları içerir.

Bu protokol uyarınca çocukların durumu, velayet  ya da mal paylaşımı gibi konuların belirlenebilmesi mümkün olur. Boşanma dilekçesine ek olarak sunulması gereken bu belge uyarınca da hakim tarafların taleplerini uygun bulursa boşanma gerçekleşir.

Anlaşmalı boşanma davaları daha kısa sürede sonuçlanması bakımından çekişmeli davalara göre farklı ilerler. Bu tür davalarda çekişmeli boşanma davalarında olduğu gibi cevaba cevap dilekçesi gibi ayrıntılar yer almaz.

Mahkeme eşleri dinleyerek istemleri uygun bulduğunda kararını açıklar. Taraflar dilerse anlaşmalı boşanma protokolünü sözlü olarak da beyan edebilir. Bu tür bir durum söz konusu olduğunda da taleplerin kayda geçirilmesi ve eşler tarafından imzalanması gerekir.

Anlaşmalı boşanma protokolüne mal paylaşımının nasıl olacağı eklendiğinde mahkeme değerlendirmesini buna göre yapar. Protokolde bu bilgilere yer verilmez ise dava kararı kesinleştikten sonra mal rejimi tasfiyesi ile ilgili davanın açılması gerekir. Burada dikkat edilecek husus ise dava zamanaşımı süresinin aşılmamasıdır.

Çekişmeli Boşanmada Mal Paylaşımı Nasıl Yapılır?

Çekişmeli boşanma davası daha uzun sürede sonuçlanan bir dava türüdür. Eşler boşanma kararını aldıklarında mahkemeye dilekçe sunar. Boşanma davası dilekçesi hukuka uygun biçimde hazırlanmış olmalıdır.

Bu dilekçede mal paylaşımı ile ilgili talep dile getirildiğinde dava kararı kesinleşince mal rejiminin tasfiyesi davasına geçilir. Dava açılırken istem belirtilmez ise dava kararının ardından da mal rejiminin tasfiyesi davası açılmalıdır.

Mal rejiminin tasfiyesi talebi ile açılacak davanın da dava zamanaşımı sürelerine uygun biçimde açılmış olması icap eder. Dava zamanaşımı süresi 10 yıl geçerlidir. Taraflar kanunda öngörülen herhangi bir mal rejimi uyarınca mal paylaşımı yapılmasını talep edebilir.

Eşlerin aralarında mal rejimi sözleşmesi yapması da mümkündür. Bununla birlikte kanunda öngörülen mal rejimleri dışında başka bir mal rejimi uyarınca hareket edilmesi mümkün değildir.  Mal rejimi seçilmemiş ise yasal mal rejimi olan edinilmiş mallara katılma rejimi uyarınca mal paylaşımı yapılır.

Mal rejiminin tasfiyesi davası Aile Mahkemesine açılan bir dava tipidir. Türk Medeni Kanunu kapsamında evlilik birliği içinde edinilmiş olan mallar yasal mal rejimi tercih edildiğinde eşler arasında yarı yarıya pay edilmektedir. Medeni Kanun uyarınca geçerli olan mal rejimleri aşağıdaki gibidir:

  • Edinilmiş mallara katılma rejimi,
  • Mal ayrılığı rejimi,
  • Paylaşımlı mal ayrılığı rejimi,
  • Mal ortaklığı rejimi.

Mal rejiminin tasfiyesi eşlerin evlilik birliği devam ederken edinmiş oldukları malların tasarrufu, tasfiyesi ile ilgili kuralları ilgilendirmektedir. Yasal mal rejiminin geçerliliği 1 Ocak 2002 yılından bu yana devam etmektedir. Bu rejim edinilmiş mallara katılma rejimi olarak adlandırılır.

Evlilik birliği kurulurken ya da başvuru sırasında evlenme memuruna yazılı bildirim yapılarak da mal rejimlerinden herhangi biri tercih edilebilir. Tercih edilecek mal rejimi kanunda yer alan herhangi bir mal rejimi olabilir.

Mal Paylaşımı Hesaplaması Yapılırken Dikkat Edilenler

Mal paylaşımı sırasında tarafların aralarında anlaşarak kanunda izin verilen herhangi bir mal rejimi uyarınca hareket edebilmesi mümkündür. Yasal mal rejimi olan edinilmiş mallara katılma rejiminde evlilik birliği içinde edinilen mallar eşit olarak pay edilir.

Kişisel mallar ve edinilmiş mallar birbirinden ayrılır. Yasal mal rejiminde ya da bundan önce yürürlükte olan mal rejiminde mal paylaşımı sırasında kişisel mallar ayrı değerlendirilmektedir. Kanun kişisel mal olarak hangi malvarlığı değerlerinin geçerli olduğunu da belirler.

Mal paylaşımı yapılacağı zaman öncelikli olarak boşanma davasının açılması ve kararın kesinleşmesi gerekir. Boşanma davasının anlaşmalı veya çekişmeli olmasına bağlı olarak da mal rejimi tasfiyesi ile ilgili olarak ilerlenecek süreç farklı olur.

a) Kişisel Mallar

4721 sayılı Türk Medeni Kanunu kapsamında kişisel mallar ayrı tutulmaktadır. Kişisel mal olarak değerlendirilen mallar aşağıdaki gibi sıralanabilir:

  • Taraflardan birine ait olan ve kişisel kullanıma uygun olan mallar,
  • Mal rejiminin kurulmasından önce taraflardan birine ait olan mallar,
  • Mal rejimi kurulmadan evvel eşlerden birinin sonradan kazandırma veya miras yolu ile edindiği mallar,
  • Manevi tazminat alacakları,
  • Kişisel mal statüsünde yer alan değerler.

Kişisel mal olarak iddia edilen malvarlığı değerleri söz konusu olduğunda eşlerin bu durumu ispatlaması mahkemece talep edilir.

Eşler aralarında anlaştıkları takdirde kişisel mal olan malvarlığı değerlerinden elde edecekleri gelirleri edinilmiş mallara dahil etmeme yönünde karar alabilmektedir. Bu tür bir durumda örneğin evlenmeden önce ev almış olan eşe ait kira gelirleri mal paylaşımı yapılırken edinilmiş mal olarak değerlendirilmez ve paylaşım dışı bırakılabilir. Edinilmiş mallar ise aşağıdaki gibi sıralanır:

  • Tarafların çalışma karşılığı edindiği mallar,
  • Kurum ve kuruluşlardan yapılmış ödemeler,
  • Çalışma gücü kaybına bağlı olarak ödenen tazminatlar,
  • Edinilmiş mal statüsünde olan değerler.

b) Katılma Alacağı

Türk Medeni Kanununda yer verilen mal rejimlerinden herhangi biri eşler tarafından seçilebileceği gibi herhangi bir tercih yapmadıkları durumlarda yasal mal rejimi olan edinilmiş mallara katılma rejimi geçerli olur.

Edinilmiş malların yasa uyarınca yarı yarıya eşler arasında paylaşımı yapılırken kişisel mallar paylaşım dışında tutulmaktadır. Eşlerden biri malvarlığı değerinin kişisel malı olduğunu iddia ettiğinde bunu ispat yükü kendisine ait olur.

Bir eşin sahip olduğu tüm malvarlığı değerleri aksi ispatlanana kadar edinilmiş mal statüsünde kabul edilmektedir. Eşler dilerse karşılıklı borçlara ilişkin de düzenleme yapabilmektedir. Edinilmiş mallara değer olarak eklenenler şunlardır:

  • Eşlerden birinin mal rejimi sonlanmadan önceki bir yıllık zaman diliminde diğer eşin rızası dışında hediyelerden hariç yapacağı karşılıksız kazandırmalar,
  • Mal rejimi devam ederken eşlerden birinin diğer eşe ait katılma alacağının azaltılması amacı ile yapacağı devirler.
  • Mal rejimi tasfiyesi sırasında eşler dilerse denkleştirme talep edebilir. Bu tür bir durum hasıl olduğunda ise eşlerden birine ait olan kişisel mallara yönelik borçlar edinilmiş mallardan karşılanmalıdır. Buna ilaveten edinilmiş mallara ait borçların da kişisel mallardan karşılanmış olması gerekir.

Artık değer ise şu şekilde elde edilir:

  • Ekleme ve denkleştirmenin ardından elde edilen miktarları ilgilendiren her eşe ait edinilen malların toplam değeri ile ilgili olarak bu mallara yönelik borçlar çıkarıldıktan sonra kalan miktar belirlenir.
  • Eşlerden birine ait borcun belirlenemediği hallerde ise bunun edinilmiş mallar arasında kabul edilmesi gündeme gelir. Mal rejimi tasfiyesi sırasında tasfiyeyi ilgilendiren malın tasfiye tarihindeki en yakın piyasa değerine bakılmaktadır.

Katkı Payı Alacağı ve Değer Artış Payı Alacağı

Mal rejimi tasfiyesi davası açılırken katılma alacağı, katkı payı alacağı ve değer artış payı alacağı talep edilebilir. Katkı payı alacağı değeri için 1 Ocak 2002 tarihi öncesindeki mal ayrılığı rejimine tabi olan eşlerin diğer eşin edindiği mal varlığı değeri üzerindeki katkısı dikkate alınmaktadır.

Bu katkının hesaplanması sırasında günümüze uyarlama yapılması söz konusu olurken faiz hesaplaması da birlikte yapılmaktadır. Hesaplama sürecinde tarafların gelirlerinin dikkate alınması gerekir. Evlilik birliği sürerken tarafların evliliğin ekonomik bütünlüğüne olan katkısı da mahkemece göz önünde bulundurulur. Eşlerin toplam tasarruf miktarına yönelik katkı oranları da önemlidir.

Değer artış payında ise taraflardan herhangi birinin diğer tarafın malvarlığı değerlerine kattığı değerin artış payı hesaplanmaktadır. Değer artış payı hesaplamasında karar tarihi itibarı ile faiz işletilir. Katkı payı alacağında ise dava tarihi esas alınmak sureti ile faiz işletilmektedir.

Boşanmada Mal Paylaşımına Dahil Olanlar

Boşanmada mal paylaşımı yapılırken kişisel mallar ve edinilmiş mallar ayrılır. Kişisel mallar 2002’den önce ve sonra yürürlükte olan her iki mal rejimi uyarınca da paylaşım dışındadır. Paylaşıma dahil olan mallar edinilmiş mallardır. Eşler arasında tercih edilen mal rejimi; edinilmiş mallara katılma rejimi kapsamında ise edinilmiş malların neler olduğuna bağlı olarak eşler arasındaki paylaşım yarı yarıya yapılmaktadır. Edinilmiş mallar aşağıdaki gibi sıralanabilir:

  • Eşlerden birinin çalışma karşılığı edindiği mallar,
  • Eşlerden birinin çalışmasına karşılık kazandığı maaş ve ücretler,
  • SGK ve benzeri kurumlardan yapılan ödemeler,
  • Çalışma gücü kaybı yaşayan eşe ödenen tazminatlar,
  • Kişisel mallardan elde edilecek gelir kalemleri,
  • Para karşılığı ya da maaş ve çalışma sonucunda edinilmiş olan malvarlıkları,
  • Edinilmiş mal yerine geçen değerler,
  • Şirket hisseleri kapsamında edinilen kar payı değerleri,
  • Evlilik birliği sırasında alınan otomobil ve benzeri mallar,
  • Maaştan biriken paralar,
  • Evlilik birliği sırasında alınmış olan gayrimenkuller,
  • İşsizlik maaşları,
  • Kıdem tazminatı alacakları,
  • Gayrimenkullerden elde edilen kira gelirleri,
  • Bankadaki paranın faiz geliri,
  • Edinilmiş malların satılması ile alınan değerler,
  • Emeklilik ikramiyeleri,
  • Ödül, ikramiye, pirim ve benzer ödemeler.
  • Taksitle alınmış eşyaların evlilik birliği içinde ödenen taksitleri.

Boşanmada Mal Paylaşımına Dahil Olmayanlar

Boşanmada mal paylaşımına dahil olmayan malvarlığı değerleri kişisel mal statüsünde kabul edilmektedir. Kişisel mallar ve edinilmiş mallar boşanmada mal paylaşımı sırasında ayrılır. Mal rejimi tasfiyesi yapılırken mal paylaşımına dahil olmayanlar ise şunlardır:

  • Eşlerden birinin kişisel kullanımında olan mallar,
  • Evlilik birliği öncesinde eşlerden birine ait eşyalar,
  • Evlilik birliği sırasında eşlerden birine miras kalan mallar,
  • Evlilik birliği sırasında karşılıksız kazanılan değerler
  • Manevi tazminat alacakları.

Maddi tazminat alacakları edinilmiş mal olarak kabul edildiğinden mal paylaşımı yapılırken yasal mal rejimi geçerli ise ve taraflar başka bir anlaşma yapmadığı takdirde eşler arasında eşit pay edilmektedir.

Mal Rejimi Davası Nedir?

Mal rejimi davası olarak adlandırılan dava evlilik birliği sonlandırılacağı zaman eşler arasındaki mal paylaşımının nasıl olacağını belirler. Mal rejimi davası açılırken eşler arasındaki mal paylaşımı için hangi mal rejimi seçilmiş ise ona göre hareket edilir.

Mal rejimi sonlanması için mal rejiminin tasfiyesi davasının açılması ya da boşanma davası sürerken mahkemeye talebin iletilmesi gerekir. Bunun dışında mal rejiminin sonlanması için hukuki olarak aşağıdaki şartların gerçekleşmesi gerekir:

  • Taraflardan birinin vefat etmesi,
  • Farklı bir mal rejimine geçiş konusunda eşlerin anlaşması,
  • Boşanma kararının kesinleşmesi ve mal rejimi davası açılması,
  • Evlilik birliğinin iptal edilmesi.

Mal Rejimi Davası Nasıl Açılır?

Mal rejimi davası Aile Mahkemesine açılan bir dava türüdür. Bu davanın açılabilmesi için boşanma kararının kesinleşmesi beklenir. Boşanma davası sürerken açılabilen mal rejiminin tasfiyesi davası için mahkeme boşanma davasını bekletme nedeni sayacağından boşanma kararının kesinleşmesi ile diğer dava görülebilir.

Boşanma davası sürerken ya da dava kararı kesinleştikten sonra açılabilen mal rejimi davası ile ilgili olarak bilinmesi gerekenlerden biri de dava zamanaşımı süresidir. Boşanma kararı kesinleştikten sonra açılacak olan mal rejimi tasfiyesi davası için 10 yıllık dava zamanaşımı süresi bulunur.

Mal Rejimi Davasında Talep Edilenler

Mal rejimi davasında talep edilebilecekler; katılma alacağı, değer artış payı alacağı ve katkı payı alacağı olarak adlandırılır. Eşler hangi mal rejimine tabi ise hukuki olarak mal paylaşımı bu hususlara göre yapılır.

Yasal mal rejimi edinilmiş mallara katılma rejimi olarak adlandırılır ve bu rejim uyarınca evlilik birliği sırasında edinilen mallar yarı yarıya pay edilmektedir.

Katılma alacağı hesaplaması sırasında eklenecek değerlerin eşin malvarlığı değerlerinden fiilen çıkmasına rağmen hukuken malvarlığı değeri olarak kabul edilmesi söz konusudur.

Denkleştirme sırasında ise eşlerden birine ait olan kişisel malları ilgilendiren borçların dikkate alınması söz konusudur. Bu borçların hesaplanması dengeleme maksadı ile yapılmaktadır. Evlilik dışındaki kişisel mallar ile evlilik birliği sırasında edinilen mallar arasındaki yarar ve zararın dikkate alınması dengelemeyi sağlar.

Eklenen değerlerin ve denkleştirmenin yapılmasının ardından edinilmiş malları ilgilendiren bütün malvarlığı toplam değerinden bu mallara yönelik borçların düşülmesi gerekir. Kalan değere katılma alacağı adı verilmektedir.

Bir eş diğer eşin almış olduğu mala katkı sunduğunda katkı payı alacağı ortaya çıkar. Değer artış payında eşlerden birinin almış olduğu malın iyileştirilmesi, edinilmesi veya korunması ile ilgili olarak diğer eşin katkısı dikkate alınmaktadır.

Mal Rejimi Davası Görevli ve Yetkili Mahkeme

Mal rejimi davası boşanma davası sırasında ya da dava kararı kesinleştikten sonra açılabilen bir dava türüdür. Bu dava da boşanma davası gibi Aile Mahkemesine açılır. Boşanmada mal paylaşımı görevli mahkeme Aile Mahkemesi olurken yetkili mahkeme söz konusu ise aşağıdaki hususlara göre hareket edilmektedir:

  • Mal rejimi tasfiyesi boşanma dışında eşlerden birinin vefatı sonucunda görülecekse vefat edenin son yerleşim yerindeki mahkemeye müracaat edilmesi gerekir.
  • Boşanma kararının ardından mal rejimi tasfiyesi yapılacaksa boşanma davası kararını veren mahkeme yetkili olur.
  • Bunların dışındaki tüm durumlar için davalı eşin yerleşim yerinde bulunan Aile Mahkemesi yetkili mahkemedir.

Mal Rejimi Tasfiyesi Davası Açma Zamanı

Mal rejiminin tasfiyesi davası ile ilgili olarak bilinmesi gerekenlerden biri de davanın ne zaman açılması gerektiğidir. Boşanma davası sırasında istem oluşturulmamış ise ya da anlaşmalı boşanma davasında anlaşmalı  boşanma protokolünde mal paylaşımı konusuna yer verilmediğinde boşanma davası kararının kesinleşmesi beklenir.

Boşanma davası kararı kesinleştikten sonra da dava zamanaşımı süresi olan 10 yıl içinde Aile Mahkemesine mal rejiminin tasfiyesi davasının açılması gerekir. Boşanma davası açıldığında mal rejiminin tasfiyesi talebi dile getirilmiş olsa bile hakim kararın kesinleşmesinin ardından mal paylaşımı davasına geçer.

Mal Rejimi Davası Kime Karı Açılabilir, Açılmadığında Ne Olur?

Mal rejimi davası ayrılık kararı alan eşleri ilgilendiren bir dava türüdür. Boşanma davası açılması ile mal rejiminin tasfiyesi konusu da eşleri ilgilendiren hukuki neticelerden biri olur. Boşanma davalarının hukuki sonuçları vardır. Bunlardan biri de mal paylaşımının ne şekilde yapılacağını ilgilendirir.

Mal rejimi davası eşlerin birbirlerine karşı açabilecekleri bir dava türüdür. Mal rejiminin tasfiyesi davası için boşanma davasının karar kesinleştikten sonra 10 yıllık zamanaşımı süresi içindeyken dava açılması gerekir.

Mal Rejimi Davası Zamanaşımı Süresi

Boşanmada mal paylaşımı davası 10 yıllık zamanaşımı süresine tabidir. Davanın bu süre zarfında açılması icap eder. Aksi takdirde dava açma hakkı kaybedilir. Bu süreçte bir boşanma avukatı yardımına başvurulması, gerek yasal sürelere riayet edilmesi gerekse telafisi mümkün olmayan kayıpların yaşanmaması bakımından son derece faydalı olacaktır.

Mal rejimi ile ilgili olarak eşlerin öncelikle boşanma kararının kesinleşmesini beklemesi gerekir. Mal paylaşımı davalarının en önemli özelliği boşanma davalarının kararının kesinleşmesinin ardından görülmesidir.

Aile Mahkemesine açılması gereken mal rejiminin tasfiyesi davası 10 yıllık zamanaşımına tabidir. Boşanma davası anlaşmalı ise ve boşanma protokolünde mal paylaşımı hususlarına yer verilmediği takdirde dava sonuçlandıktan sonra Aile Mahkemesine 10 yıl içinde mal rejiminin tasfiyesi talebi ile dava açılması gerekir.

Çekişmeli boşanma davalarında da dava kararı kesinleştikten sonra 10 yıllık dava zamanaşımı süresi bulunmaktadır. Bu süreler aşıldığında hak kaybı yaşanır. Yurt dışında boşanmış olanlar için de ilgili ülke kanunları uyarınca boşanma kararının kesinleştiği tarih geçerli olur.

Mal Rejimi Davası Ne Kadar Zamanda Sonuçlanır?

Mal rejimi davası sonuçlanma süresi söz konusu olduğunda ilgili mahkemenin iş yükü, davanın kapsamı gibi çok sayıda husus geçerli olur. Bu tür davalarda yapılacak hesaplamaların ve tespit edilecek malvarlığı değerlerinin ardından paylaşım yapılabileceğinden her dava için süreç farklı ilerleyebilir.

Hukuki destek alınması mal rejimi davaları için önemli bir ayrıntı olurken bir avukat aracılığı ile ilerlendiğinde hak ve zaman kaybı yaşanmaması açısından da tedbir alınmış olur.

Mal Rejimi Davasında Hangi Kararlar Verilebilir?

Mal rejimi davası görülürken eşlerin tabi olduğu mal rejimi uyarınca hareket edilir. Yasal mal rejimi olan edinilmiş mallara katılma rejiminde evlilik birliği içindeyken edinilen mallar yarı yarıya pay edilmektedir.

Mal paylaşımı yapılırken kişisel mallar ve edinilmiş mallar ayrı ayrı belirlenir. Edinilmiş mallar paylaşıma dahil olur. Kişisel mallar ise paylaşım dışında tutulmaktadır. Bir eş malvarlığı değerlerinden herhangi birinin kişisel malı olduğunu iddia ettiğinde ise bunu ispat etme yükü kendisine ait olur.

01.01.2002 tarihinden önce evlenenleri ilgilendiren hususlardan biri de edindikleri malları bu tarihten önce edinmiş olmaları durumunda mal kimin üzerinde kayıtlı ise ona göre hareket edilmektedir.

Eşler arasında yapılacak sözleşme uyarınca da verilecek kararda değişiklikler olması mümkündür. Örneğin eşlerden birine ait kişisel maldan elde edilen gelirler evlilik birliği içindeyken edinilmiş mal olmaktan çıkarılabilir. Bu durumda da paylaşıma dahil edilmez.

Boşanmada Mal Kaçırmanın Önlenmesi

Boşanmada mal kaçırmanın önlenmesi için mallar üzerinde ihtiyati tedbir kararı alınabilir. Bu kararı Aile Mahkemesine yapılacak başvuru ile aldırmak mümkündür. Ayrıca aile konutu olarak kullanılan gayrimenkuller için de şerh konularak taraflardan birinin bu gayrimenkulü satması engellenebilir.

Tapu Sicil Müdürlüğü aracılığı ile yapılacak bu işlem tedbir olarak uygulanabilmektedir.

Boşanmada mal kaçırma eşlerin zaman zaman karşılaşabileceği problemlerden biridir Bu sorunun hukuki yoldan engellenmesi amacı ile çeşitli tedbirler alınabilmektedir.

Evlilik Birliğinde Edinilen Malları Boşanmada Mal Paylaşımı Dışında Tutmak İçin Ne Yapılabilir?

4721 sayılı Türk Medeni Kanunu kapsamında eşler evlilik birliği kurulurken ya da evlilik birliği sürerken kanunda öngörülen herhangi bir mal rejimi ile ilgili olarak tercihte bulunabilir. Mal rejimi sözleşmesi yapılmak sureti ile de kişisel mal statüsünde kabul edilmesini istedikleri mal varlığı değerlerini belirleyebilirler.

Yasal mal rejimi edinilmiş mallara katılma rejimidir. Bu rejim uygulandığında evlilik birliği sürerken edinilen mallar yarı yarıya pay edilir. Paylaşım sırasında kişisel mallar paylaşıma dahil edilmez. Eşler mal paylaşımı sözleşmesi yaptıklarında sahip oldukları malların kişisel mal olarak kabul edilmesini belirtirlerse mal paylaşımı yapılırken bu mallar paylaşıma dahil edilmemektedir.

Sıkça Sorulan Sorular

Mal Rejimi Neye Denir?

Mal rejimi, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu kapsamında geçerli olan ve eşlerin mal paylaşımı sırasında uymakla yükümlü oldukları hukuki kuralları ilgilendiren hususları belirler. Taraflardan her birine ait mal varlıkları üzerindeki hak ve yükümlülükler mal rejimini ilgilendirmektedir.

Mal Rejimi Çeşitleri Nelerdir?

Paylaşmalı mal ayrılığı rejimi, edinilmiş mallara katılma rejimi, mal ortaklığı rejimi, mal ayrılığı rejimi Medeni Kanun kapsamında geçerli olan mal rejimleridir.

Mal Rejimi Tasfiyesi Ne Demek?

Tarafların tercih ettikleri mal rejiminin sonlandırılması mal rejimi tasfiyesi anlamına gelir. Mal rejiminin tasfiyesi yapılırken Aile Mahkemesine dava açılması gerekmektedir. Taraflar kanunda öngörülen herhangi bir mal rejimine geçişi bu dava ile gerçekleştirebilir.

Mal Rejiminin Sonlanması Ne Zaman Olur?

Mal rejiminin sonlanması çeşitli biçimlerde gerçekleşebilir. Taraflardan biri öldüğünde ya da eşlerin başka bir mal rejimini tercih etmesi durumunda mal rejiminin tasfiyesi davası açması ile mal rejimi sonlanabilir. Boşanma davası kararının kesinleşmesinin ardından mal paylaşımı davası açıldığında da mal rejiminin tasfiyesi söz konusu olur.

Mal Rejimi Davası Ne Zaman Açılır?

Mal rejimi davası boşanma davası sürerken açılabileceği gibi dava kararı kesinleştikten sonra 10 yıllık dava zamanaşımı süresinde de açılabilir. Anlaşmalı davalarda anlaşmalı boşanma protokolüne mal paylaşımı hususu eklenebilir.

Mal Rejimi Davasında Kusur Oranlarının Önemi Var mı?

Mal rejimi davası açılacağı zaman tarafların kusur oranları dikkate alınmaz. Kanun uyarınca hangi mal rejimi seçilmiş ise eşler arasındaki mal paylaşımı buna göre yapılır.

Anlaşmalı Boşanma Davasının Ardından Mal Rejimi Davası İkame Edilir mi?

Anlaşmalı boşanma davası açan eşler anlaşmalı boşanma protokolünde mal paylaşımı konusuna açıklık getirmediği takdirde dava kararı kesinleştikten sonra mal rejiminin tasfiyesine yönelik davayı Aile Mahkemesine açabilir.

Evlilik Birliği İçindeyken Alınan Ev Boşanınca Kimindir?

Evlilik birliği sürerken alınmış olan ev yasal mal rejimi uyarınca edinilmiş mallara katılma rejimi kapsamında yarı yarıya eşler arasında pay edilir.

Evlilik Öncesi Alınmış Olan Ev Boşanınca Kime Ait Olur?

Evlilik birliği kurulmadan önce alınan ev kanun uyarınca hangi eş tarafından alınmış ise ona ait kabul edildiğinden kişisel mal kapsamında yer alır ve paylaşıma dahil edilmez.

Boşanmada Eşe Ait Şirketin Paylaşımı Nasıl Olur?

Evlilik birliği kurulmadan önce sahip olunan şirket boşanmada mal paylaşımı sırasında kurucu eşe ait kabul edilmektedir. Şirket hisseleri evlilik birliği sırasında değer kazandığında ise diğer eş bu kazancın yarısını talep edebilir.

Boşanmada Hacizli Mal Paylaşımı Nasıl Yapılır?

Boşanma sırasında hacizli mallara yönelik kanun açık bir ifadeye yer vermemektedir. Evlilik birliğinin kurulmuş olduğu tarih dikkate alınarak mal paylaşımı buna göre yapılmaktadır.

Eşlerden Birinin Ölmesi Durumunda Mal Paylaşımı Nasıl Yapılmaktadır?

Vefat söz konusu olduğunda eşin ölüm tarihi dikkate alınır. Edinilmiş mallara katılma rejimi tasfiye tarihi olarak vefat tarihi baz alınarak hareket edilmektedir. Sağ kalan eş, evlilik birliği içindeyken edinilmiş mallara katılma rejimi kapsamında katılma alacağı hakkına sahip olmaktadır.

Evlilik Birliği Kurulmadan Önce Kredi ile Alınan Mallar Nasıl Pay Edilir?

Evlilik birliği kurulmadan önce edinilen mallar buna sahip olan eşin kişisel malı olarak kabul edildiğinden mal paylaşımına dahil edilmez. Evlilik öncesinde alınan fakat kredisi evlilik sürerken ödenen malların ödenmiş olan kredileri için bir hesaplama yapılarak paylaşıma dahil edilmesi mümkündür.

Boşanma Davasından Önce Satılan Mallar Paylaşım Yapılabilir mi?

Mahkeme boşanma davasından önce satılan mallar için dava tarihini dikkate alarak geriye dönük biçimde hareket edebilir.  Bu durumda da geriye dönük 1 yıllık sürede satılan mallara yönelik olarak hiç satış yapılmamış gibi kabul edilebilir. Hakkaniyet ilkesi uyarınca da bu malların değeri belirlenir.

Miras Kalan Malların Paylaşılması Mümkün mü?

Miras kalan malların bir özelliği de kişisel mal olarak kabul edilmesidir. Kişisel mallar mal paylaşımına dahil edilmemektedir.

Maddi ve Manevi Tazminat Alacakları, Bağış Yolu ile Kazanılan Paralar Paylaşıma Tabi midir?

Kişisel mallar arasında manevi tazminatlar da yer alır. Manevi tazminatlar boşanmada mal paylaşımı yapılırken bölüşülmez. Maddi tazminat alacakları ile edinilmiş mal olduğundan pay edilir.

Evlilikten Önce Edinilen Malların Kira Gelirleri Pay Edilebilir mi?

Evlilik öncesi edinilen mallar kişisel mal olarak sayılır. Bunlardan elde edilen gelirler evlilik birliği sürerken edinilmiş ise mal paylaşımına dahil edilir.

Boşanmada Mal Paylaşımına Kişisel Mallar Dahil midir?

Boşanmada mal paylaşımı yapılırken kişisel mallar paylaşıma dahil edilmemektedir.

Mal Rejimi Tasfiyesi Davası Ne Kadar Sürer?

Mal rejimi tasfiyesi davası davanın kapsamına ve mahkemelerin iş yüküne bağlı olarak farklı sürelerde sonuçlanabilmektedir.

Yorum bırakın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Scroll to Top