Boşanma davalarının yasal sonuçları arasında yer alan nafaka, eşlerin birbirine ya da çocuklara karşı mahkemenin vermiş olduğu karar uyarınca ödenen bir aylıktır. Yasalar karşısında kadın ve erkek her birey eşit şartlarda olduğundan yasalar gereği nafaka ödeneceği zaman eşler arasında bir ayrım yapılmaz.
Nafaka türleri de tedbir nafakası, iştirak nafakası ve yoksulluk nafakası olarak ayrılır. Kanunda yer alan bir nafaka türü de yardım nafakası olmakla birlikte bu nafakanın boşanma davasının sonuçları ile ilgili bir bağlantısı yoktur. Özellikle belirtmekte fayda var ki nafakaya dair hukuksal işlemlerde yetkin bir bir boşanma avukatından hukuk desteği almak son derece faydalı olacaktır.
Nafaka Nedir, Türleri Nelerdir?
Aile Hukuku ile ilgili bir konu olan nafaka, boşanma davası sürerken ya da davanın ardından karar verilen bir aylıktır. Bu ödemeyi eşlerden biri diğerine yapabileceği gibi çocuklar için de düzenlenebilir. Tedbir nafakası boşanma davası sürerken hakimin re ‘sen ya da talep doğrultusunda karar verebileceği bir nafakadır. Bu nafaka ile dava sonuçlanana kadar eş ve çocukların karşılaşabileceği maddi sıkıntılar bertaraf edilmeye çalışılır.
Tedbir nafakası geçici bir önlem alma olarak da düşünülebilir. Tedbir nafakası belirlenirken tarafların kusurlarına bakılmaz. Tedbir nafakasının ödenme biçimi de aylık irat şeklinde olur. Bu nafaka toptan ödenmemektedir. Tedbir nafakasına hükmedileceği zaman hakim gerekli araştırmaları yapar ve buna göre karar verir. Araştırma sırasında tarafların nafakaya ihtiyacı var mı yok mu bakılır. Hakim tedbir nafakasının miktarını belirleyen taraftır.
Eşin maddi durumu yerinde ise tedbir nafakasına hükmedilmez. Tedbir nafakası miktarı belirlenirken de hakkaniyet ilkesi gözetilmektedir. Boşanma davası kararı kesinleşene dek tedbir nafakası ödenmeye devam eder. İştirak nafakası ise ortak çocuk için belirlenen bir nafaka türüdür. Boşanma davasının kararı kesinleştikten sonra iştirak nafakası belirlenir. Yıl bazında iştirak nafakası artırılabilir. Bu nafaka irat şeklinde ödenir.
İştirak nafakası belirlenirken eşin durumu ve çocukların ihtiyaçları dikkate alınır. Çocuk reşit olana dek ya da mezun oluncaya kadar bu nafaka ödenir. Tarafların mali durumunda oluşacak değişiklik karşısında iştirak nafakası değişikliği için dava açılabilmektedir. Boşanma davası sebebi ile yoksulluğa düşen eş için yoksulluk nafakası belirlenebilir. Boşanma davasının ardından belirlenen bu nafaka türünde yoksulluk şartı aranır.
Yoksulluk nafakasında tarafların kusuru önemlidir. Diğer eşten kusurlu eş yoksulluk nafakası talep edemez. Tedbir nafakası ve iştirak nafakası hakimin re ‘sen karar verdiği nafaka türü olurken yoksulluk nafakası için talep gerekir. Boşanma davası sırasında ya da dava sonucunda da talep gerçekleştirilebilir. Tedbir ve iştirak nafakalarına hakim kendiliğinden karar verebilmektedir.
Boşanmada Nafaka Miktarı Nasıl Hesaplanır?
Boşanmada nafaka miktarı hesaplanırken ödeme yükümlüsünün mali durumu dikkate alınır. Uygulama aşamasında nafaka belirlenirken kişilerin gelirleri göz önünde bulundurulmaktadır. Genellikle kişi geliri üzerinden %15 ila %25 arasında değişen miktarlarda nafaka miktarı belirlenir.
Hakkaniyet ilkesi nafaka miktarı belirlenirken hakim tarafından dikkate alınır. Koşullarda oluşan değişiklikler karşısında nafaka miktarında değişim talebi mümkündür. Kişinin gelirleri varsa mahkemece bilirkişi incelemesi yapıldıktan sonra kazancın yoksulluğa düşmeye sebep olup olmadığına da bakılabilmektedir.
Boşanma Davasında Ne Kadar Nafakaya Hükmedilir?
Boşanma davasında nafakaya hükmedileceği zaman tarafların sosyal ve ekonomik koşullarına bakılır. Hakkaniyet ilkesi altında ve kişi gelirinin belirli bir oranı dikkate alınarak nafaka miktarı belirlenir. Hiçbir geliri olmayan eşin yoksulluk nafakası ödemesi yönünde bir karar alınmaz.
Buna ilaveten yoksulluk nafakasına genellikle irat şeklinde ödemeye karar verilir: Yoksulluk nafakası taraflardan bir öldüğünde ya da alacaklı taraf yeniden evlendiğinde sonlanır. Tedbir nafakası miktarı barınma, geçinme ihtiyaçları, mutfak masrafları, eğitim giderleri gibi ayrıntılar dikkate alınarak belirlenir.
Yoksulluk nafakasında da eşlerin sosyal ve ekonomik şartları göz önünde bulundurulur. İştirak nafakasında çocukların ihtiyaçları, eğitim masrafları ve sosyal yaşamları, sağlık giderleri dikkate alınır. Her bireyin ekonomik koşulları farklı olduğundan nafaka miktarı belirlenirken kişisel duruma bağlı olarak hareket edilir. Bu sebeple de net bir nafaka miktarının telaffuz edilmesi zordur.