Evliliğin İptali Nedir? TMK m. 145-160 (Süresi, Davası, Nedenleri)

Evliliğin iptali; evliliğin belirli haller altında veya gerekli unsurlardan noksan şekilde kurulması halinde, söz konusu evliliğin hukuken geçersizliğidir. Kanunda öngörülen şartlar gerçekleşmeden kurulan evlilikler hukuken geçersizlik kazanır ve bu evliliklerin iptali talep edilebilir.

Evliliğin iptaline ilişkin düzenlemeler, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 145 ila 160’ıncı maddeleri arasında hükme bağlanmıştır. Evliliğin iptali davası halk arasında genellikle boşanma davasıyla bir tutulur ve aynı davalar olduğu kabul edilir. Fakat söz konusu davalar birbirinden farklı hükümlere sahip olduğu gibi farklı hukuki sonuçlara da sahiptir.

Evliliğin iptali davası ile boşanma davası arasında pek çok açıdan ve hukuki nitelikleri bakımından önemli farklılıklar mevcuttur. Evliliğin iptali davasında, usulüne uygun olarak yapılmamış bir evliliğin hukuken geçersiz kabul edilmesi istenir. Fakat boşanma davasında, tarafların anlaşması üzerine ya da taraflardan birinin kusuru sebebiyle evlilik birliğinin sona erdirilmesi talep edilir.

Evliliğin İptali Nedenleri

Evliliğin iptaline ilişkin hususların tamamı, 4721 sayılı Kanun’da düzenlenmiştir. Bahse konu Kanun’da evliliğin iptali; mutlak butlan, nisbi butlan, butlanı gerektirmeyen sebepler, butlan kararı, mirasçıların dava hakkı, yetki ve yargılama usulü başlıkları altında hükme bağlanmıştır. Şimdi, bu hükümlerden “evliliğin iptali nedenleri” hükümlerini inceleyeceğiz. Evliliğin iptali nedenleri şunlardır:

  1. Evliliğin mutlak butlan sebebiyle iptali,
  2. Evliliğin nisbi butlan nedeniyle iptali.

Evliliğin Mutlak Butlan Nedeniyle İptali

Evliliğin mutlak butlan sebebiyle batıl olmasına sebebiyet veren durumlar şunlardır:

  • Taraflardan birinin evlilik sırasında evli olması,
  • Eşlerden birinin evlilik esnasında sürekli bir nedenle ayırt etme gücünden mahrum olması,
  • Taraflardan birinde evlenmeye mani teşkil edecek düzeyde akıl hastalığı bulunması,
  • Taraflar arasında evliliğe engel teşkil edecek düzeyde hasımlık bulunması.

Evliliğin Nisbi Butlan Nedeniyle İptali

Evliliğin nisbi butlan sebebiyle batıl olmasına neden olan durumlar şunlardır:

  • Eşlerden birinin evlilik sırasında geçici bir nedenle ayırt etme gücünden mahrum olması,
  • Taraflardan birinin evlenmek niyeti olmadığı yahut evlendiği kimse ile evlenmeyi düşünmediği halde yanılmak suretiyle evliliği razı olması,
  • Eşlerden birinin diğer eş hakkında “onunla beraber yaşamayı kendisi için çekilmez kılacak nitelikli bir durum hakkında” yanılarak evlenmesi
  • Taraflardan birinin diğer tarafın onuru ve namusu hakkında, doğrudan doğruya onun veya onun bilgisi altında bir başka kimse tarafından aldatılarak evlenmesi,
  • Eşlerden birinin diğer eşten, kendisinin veya altsoyunun sağlığı bakımından ağır tehlike içeren bir hastalığı gizlemesi.
  • Taraflardan birinin, kendisinin veya yakınlarından birinin yaşamı, sağlığı, onuru veya namusuna yönelik pek yakın ve ağır bir tehlike ile korkutulmak suretiyle evliliğe razı edilmesi.

Evliliğin iptali sebeplerinin varlığı halinde mevcut evliliğin hukuken geçersiz kılınması istenebilir. Bu süreçte hak, menfaat veya zaman kaybı yaşanmaması adına boşanma avukatı yardımına başvurulması en sağlıklı yaklaşım olacaktır.

Evliliğin İptali Süresi

Evliliğin iptali eğer mutlak butlan nedeniyle ileri sürülüyorsa herhangi bir zaman sınırlaması yoktur. Cumhuriyet savcısı, mutlak butlan nedeniyle herhangi bir zamanda evliliğin iptali davası açabilir. Nispi butlan halinde ise nispi butlana sebebiyet veren durumun öğrenilmesini veya korku üzerine evlilikte korku etkisinin ortadan kalkmasını takiben 6 ay ve en geç evliliğin üzerinden 5 yıl geçmekle açılır.

Evliliğin İptali Davası Nedir, Şartları Nelerdir?

Evliliğin iptali davasını incelemek ve karara bağlamakla aile mahkemesi görevlendirilmiştir. Şayet aile mahkemesi mevcut değilse asliye hukuk mahkemesi görevli olacaktır. Yetkili mahkeme ise tarafların son altı aydır beraber oturdukları yer mahkemesi yahut taraflardan birinin yerleşim yeri mahkemesidir. Evliliğin iptali davası şartları ise yukarıda “evliliğin iptali nedenleri” başlığı altında izah edilmiştir.

Yorum bırakın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Scroll to Top