Soybağının reddi davası evlilik birliği içerisinde doğduğu düşünülen çocukla babanın soy ilişkisini sona erdirmek için açılan davadır. Evlilikte doğan çocuğun kendisinden olmadığı öğrenen erkek davayı açma hakkına sahiptir.
Erkek, evlilik birliğinin kurulmasından 180 gün geçtikten sonra veya boşanma gerçekleştikten sonra 300 gün içinde doğan çocuğun babası olarak kabul edilir. Buna babalık karinesi denir. Dolayısıyla evlilikte geçen 180 günden itibaren ve eğer boşanma gerçekleşmişse boşanmadan sonraki ilk 300 gün içinde doğan çocukla erkek arasında soybağı kurulur. Yani koca, doğan çocuğun babasıdır ve nüfus kayıtlarına bu şekilde geçirilir.
Evlilik birliği içerisinde doğan çocuğun babasının başka bir erkek olduğunun öğrenildiği durumlarda soybağının reddi davası açılabilir. Soybağının reddi, erkeğin biyolojik olarak babası olmadığı çocuk ile hukuki ilişkisini kesmesidir. Nüfus işlemlerine göre baba-çocuk olarak görülen kişiler bu dava yoluyla babasının üzerinden düşer. Ayrıca babalık karinesinin çürütülmesi de soybağının reddi davası ile mümkün olur.
Soybağının reddi davası açan koca bunu ispat etmekle yükümlüdür. İspat yönünden en önemli kıstas çocuğun ne zaman ana rahmine düştüğü ile ilgilidir. Kocanın bir çocuğun babası sayılabilmesi için evlilik birliğinden 180 gün geçtikten sonra çocuğun doğmuş olması gerekir. Örneğin çocuk 165. günde doğmuşsa babanın başka bir kanıt getirmesine gerek yoktur. Sonuç olarak soybağının reddi gerçekleşir.
Soybağının reddi davası açan erkek çocuğun eşiyle ayrı yaşadığı dönemde ana rahmine düştüğünü ispat ederse dava lehine sonuçlanır. Bu durumda da erkeğin başka bir kanıta ihtiyacı yoktur.
Günümüzde tıp biliminin gelişmesiyle birlikte ispat genellikle DNA testi üzerinden yapılmaktadır. DNA testi %100’e yakın doğru sonuç vermektedir. Davanın öneminden dolayı bu yöntem sıkça tercih edilir.
Soybağının Reddi Davası Görevli ve Yetkili Mahkeme
Soybağının reddi davası görevli mahkeme aile mahkemesidir. Davacı olayı öğrendiği andan itibaren 1 yıl içinde açmalıdır. Aile mahkemesinin olmadığı yerlerde davaya asliye hukuk mahkemeleri bakar. Yetkili mahkeme ise davacının yerleşim yeridir. Hukuk tekniği ve deneyim gerektiren bu davanın aile ve boşanma avukatı yardımıyla takip edilmesi faydalı olacaktır.
Soybağının Reddi Davasını Kimler Açabilir?
Soybağının reddi davasını baba ve çocuk açabilir. Ergin olmayan çocuğa atanan kayyımın da bu davayı açma hakkı bulunmaktadır. 20.10.2023 tarihine kadar annenin soybağının reddi davası açma hakkı yoktu; ancak Anayasa Mahkemesi verdiği bir kararla annenin soybağının reddi davası açamamasını hukuka aykırı olduğu gerekçesiyle iptal etmiştir.
Şunu belirtmekte fayda var: Anayasa Mahkemesinin bu kararı 9 ay sonra yürürlüğe girecektir. Dolayısıyla bu süre içerisinde hala anne soybağının reddi davası açamamaktadır.
Soybağının reddi davası belirli şartlar yerine geldiği takdirde baba ve çocuk dışında kişiler tarafından da açılabilmektedir. Kocanın ölümü, hakkında gaiplik kararı verilmesi veya ayırt etme gücünü kaybetmesi durumunda kocanın annesi- babası ve çocuğun kendinden olduğunu iddia eden erkek tarafından açılabilir.
Soybağının Reddi Davası Kime Karşı Açılır?
Soybağının reddi davası baba tarafından anne ve çocuğu karşı açılır. Dolayısıyla baba davacı, anne ve çocuk davalı olur. Davanın çocuk tarafından açılması durumunda ise çocuk davacı, anne ve baba davalı olur.
Soybağının reddi davası kocanın annesi veya babası tarafından açılıyorsa anne ve çocuk davalı olarak gösterilir. Dava baba olduğunu iddia eden kişi tarafından açılıyorsa çocuk, anne ve koca davalı olarak gösterilir.
Soybağının Reddi Davasının Sonuçları
Soybağının reddi davası ile babayla çocuk arasında soy ilişkisi kesilmiş olur. Baba ve çocuk olmaktan kaynaklanan hukuki statüsü değiştirilir. Dolayısıyla çocuk babasının soyadını kullanamaz. Çocuk annesinin soyadıyla nüfusa kaydettirilir. Çocuğun babasının kim olduğu ise anne tarafından nüfus dairesine bildirilir.
Soybağının reddi davasının bir diğer sonucu çocuk artık babasının mirasçısı değildir. Bu dava ile çocuk babasının mirasından herhangi bir pay alamaz çünkü baba-çocuk arasında soybağının olmadığı mahkeme kararı ile ispat edilmiştir.