Velayet hakkı, anne ve babanın üzerinde olan ve çocuğa yönelik hak, ödev ve sorumlulukları içeren aile hukuku kurumudur. Anne ve baba evliyken çocuğun velayeti üzerinde ortak haklara sahiptirler. Anne ve babanın boşanması durumunda, mahkemece, Türk Medeni Kanunu düzenlemeleri çerçevesinde çocuğun velayeti taraflardan birine verilir.
Velayet hakkı hangi ebeveynde olursa olsun velayeti almayan tarafın da çocukla ilgili bir takım hakları bulunur. Velayet hakkı anneye verildiğinde babanın çocukla ilgili hakları arasında çocuğu görme, çocukla iletişim kurma, çocuğun ihtiyaçlarını karşılama, çocukla kişisel iletişim kurma gibi konular yer alır.
Velayet Annede Olduğunda Baba Hangi Haklara Sahiptir?
Velayeti anneye verilen çocuğun babasının hakları bulunur. Velayet babada ise annenin annede ise babanın çocukla ilgili çeşitli haklara sahip olduğu görülmektedir. Velayet verilirken çocuğun üstün yararı gözetilerek hareket edilmektedir.
Babanın Çocuğu Görme Hakkı
Velayeti annede olan çocuğun babası çocuğu görme hakkına sahiptir. Babaya çocuk gösterilmediği takdirde baba mahkemeye bu konuyla ilgili başvurabilir. Babanın herhangi bir kusur nedeni ile çocukla görüşmesi yasaklanmamışsa çocuğu ile görüşme hakkına sahip olduğu görülmektedir.
Çocuğun psikolojik, ruhsal ve fiziksel gelişimine babayı görmesi zarar verdiğinde mahkemece babanın çocuğu görmesi engellenebilir. Aksi kararlaştırılmadığı sürece anne babanın çocuğu görmesine engel olamaz.
Babanın Çocukla iletişim Kurma Hakkı
Baba çocukla iletişim kurma hakkına sahiptir. Çocuk idrak yaşına geldiğinde babası ile görüşmek istemez ise bu durumda çocuğun kararına uyulur. Çocuk idrak yaşında değilse ve anne çocuğun babası ile görüşmesini engellediğinde mahkemece velayetin babaya verilmesine karar alınabilir.
Babanın Çocukla Bağ Kurma Hakkı
Baba, çocukla bağ kurma hakkına sahiptir. Mahkemece belirlenmiş olan görüşme günlerinde baba çocuğu ile bağ kurma hakkını kullanabilir. Anne çocuğun baba ile görüşmesini engellediğinde baba dava açma hakkına sahiptir.
Babanın Çocukla Kişisel İlişki Kurma Hakkı
Anne ve baba ayrıldığında çocuğun üstün yararı dikkate alınır. Baba velayete sahip değilse çocuğu ile kişisel ilişki kurma hakkına sahiptir. Çocuğun sağlığı, eğitim yaşamı ile ilgili olarak mahkeme çocuğun babası ile kişisel ilişki kurması konusunda karar alır.
Babanın Çocuğun İhtiyaçlarını Karşılama Hakkı
Baba, çocuğun ihtiyaçlarını karşılama hakkına sahiptir. Barınma, sosyalleşme, eğitim, mahremiyet, kendi mesleğini seçme hakları çocuğun hakları arasında yer alırken babanın bu hakları koruma ve karşılama yükümlülüğü bulunur.
Babanın Velayetin Değiştirilmesini İsteme Hakkı
Velayet belirlenirken çocuğun üstün menfaatleri dikkate alınır. Bu sebeple de çocuk için hangi ebeveynin yanında kalacağı çocuk idrak yaşına gelene dek mahkeme kararı ile ya da ana babanın anlaşması ile belirlenir.
Çocuk idrak yaşına geldiğinde çocuğun görüşü de alınabilir. Bununla birlikte anne velayeti aldığında çocuğa zarar verici nitelikte davranışları varsa, kötü bir yaşam tarzına sahipse, çocuğun baba ile görüşmesini engelliyorsa baba velayetin değiştirilmesini isteme hakkını kullanabilir.
Babanın Çocuğun Eğitim ve Bakım Giderlerine Katılma Hakkı
Velayetin kimde olduğuna bakılmaksızın taraflar çocuğun eğitim ve bakım giderlerine katılmakla yükümlüdür. Babanın çocuğun eğitim ve bakım giderlerine katılma hakkını kullanması da babanın haklarından biridir.
Son olarak, velayet hakkına ilişkin uyuşmazlık ve davalarda hak ve zaman kaybı yaşanmaması adına yetkin bir boşanma avukatından yardım alınması en sağlıklı yaklaşım olacaktır.