Kısıtlı kişilerin ve velayet altında bulunmayan küçüklerin hak ve menfaatlerinin korunması gerekli olduğunda vesayet kurumundan yararlanılır. Kanun’daki düzenlemeler, vesayet makamı aracılığı ile bu kişileri korumaya almayı amaçlar.
Vesayet altına alınmış olan kişilerin varsa mal varlıkları, hukuki hakları, menfaatleri vasi tarafından gözetilir. Vasi tarafından bu kişiler temsil edilirken vasinin hakları sınırsız değildir. Kanun koyucu tarafından vasinin yapabileceği iş ve işlemler için de denetim mekanizması uygulanır.
Vesayet Ne Demek?
Vesayet ilişkisi vasi ile hak ve menfaatleri korunması gereken kişi arasında kurulur. Bu kapsamda da kısıtlı kişiler ve velayet altında olmayanlar için vesayet kurumundan yararlanılabilir. Herhangi bir sebeple kısıtlanmış olan kişilerin hak ve menfaatleri korunacağı zaman, malvarlıkları değerleri yöneltilmesi gerekli ise ya da hukuken temsil edilmeleri ihtiyacı hasıl olduğunda vasi ataması yapılır.
Velayet hakkı ana babaya sıkı sıkıya bağlı haklar arasındadır. Bazı hallerde vesayet altında olmayan küçükler için de vasi ataması gerekli olur. Vesayet çeşitli hallerde gerekli olabilir.
Vesayeti Gerektiren Haller Nelerdir?
Vesayeti gerektiren haller söz konusu olduğunda birden fazla nedenle bu kurumdan yararlanılabilmektedir. Vasi ataması yapılmak sureti ile vesayet kurumu işler. Vesayeti gerektiren haller aşağıdaki gibi sıralanabilir:
- Akıl hastalığı ya da akıl zayıflığı,
- Özgürlük kısıtlayıcı ceza almış olmak,
- Talep üzerine,
- Kötü yaşam tarzı alışkanlıkları (Alkol, uyuşturucu madde bağımlılığı vs.),
- Küçüklük.
Kişi akıl hastalığına sahipse ya da akıl zayıflığı söz konusu olduğunda vasi ataması yapılabilir. 18 yaşından küçük olanlar için geçerli olabilecek vasi ataması için küçüğün velayet altında olmaması gerekir. Kişinin kötü yaşam alışkanlıkları olması halinde hak ve menfaatlerinin korunması gerekli olduğunda kendisine vasi tayin edilebilir.
Kişi herhangi bir nedenle hapis cezası gibi bağlayıcı bir ceza almışsa kendisine vasi ataması yapılmak zorundadır. Yaşlılık, engellilik, deneyimsiz olma ya da ağır hastalık nedeni ile istek doğrultusunda da vasi ataması yapılabilmektedir. Vasi atamasını mahkeme yapar.
Vesayet Davası Nedir?
Vesayet davası Sulh Hukuk Mahkemesinde açılır. Bu dava sayesinde kişiye vasi ataması yapılabilir. Vesayet davası sonucunda ataması yapılan vasi sorumlu olduğu kişinin mal varlığı değerlerini, hak ve menfaatlerini korurken tamamen serbest hareket edemez. Vesayet makamına karşı sorumluluğu olan vasinin denetimi yapılır.
Vesayet davası sonucunda kişiye vasi ataması yapıldığında karar kısıtlı kişinin yerleşim yeri ve nüfusa kayıtlı olduğu yerde de ilan edilir. Sulh Hukuk Mahkemesi’nin göreceği vesayet davası neticesinde kişinin hakları koruma altına alınır. Kısıtlılık durumu mahkemece tespit edilirken de sağlık kuruluşlarından rapor alınması gerekli olur.
Vasiyi vesayet makamı atar. Vesayet makamının vasi tayin etme yetkisi bulunur. Kanun vasıtası ile bazı kişiler vasi olma konusunda öncelik hakkına sahiptir. Mahkemenin öncelik tanıdığı kişiler ise kısıtlı kişinin eşi ya da yakın hısımlarıdır.
Vasi ataması yapıldıktan sonra vasi kısıtlı kişiyi ilgilendiren malvarlıkları konusunda defter tutar. Vasinin vesayet altındaki kişiye görevi sırasında zarar verecek nitelikteki davranışları vasinin sorumlu tutulmasına sebeptir.
Vesayet davası açılacağı zaman dava takibi için uzman ve deneyimli bir aile ve boşanma avukatından hukuki yardım almak, sürecin olumlu seyri adına son derece yararlı bir yaklaşımdır.